کانسپت های جالب در معماری به همراه تصاویر

کانسپت های جالب در معماری چیست؟ قبل از اینکه در دنیای اطرافمان گشتی بزنیم و جالب ترین کانسپت های معماری حال حاضر دنیا را با هم بررسی کنیم شاید بهتر باشد ابتدا با مفهوم کانسپت آشنا شویم. کانسپت (Concept) به طور کلی مجموعه ای از ایده هاست که به شکل عینی در قالب یک محصول، ماکت، نوشته یا گرافیک در معرض دید قرار داده می شوند. این کانسپت ممکن است عینی یا انتزاعی باشد که در مورد کانسپت های معماری همگی عینی بوده و ابتدا به شکل ماکت بیان شده و سپس توسعه پیدا کرده و ارائه می یابد. اکنون که با مفهوم و تعریف کانسپت معماری آشنا شدید به بررسی کانسپت های جالب در حوزه معماری خواهیم پرداخت که هر کدام پتانسیل های زیادی برای متحول ساختن معماری و طراحی دارند.

انواع کانسپت های جالب در معماری

در این بخش قصد داریم به کانسپت های جالب در معماری جهان و ایران بپردازیم که به دلیل محبوبیت بسیار زیاد الهام بخش پروژه های معماری هستند:

• کانسپت های زیست تقلیدی (Bio-mimicry):

از کانسپت های جالب در معماری، زیست تقلیدی است که از دو کلمه Bio به معنی زندگی و Mimesis به معنای تقلید کردن در واژگان یونانی گرفته شده و اشاره به فرم و طراحی ها و کانسپت هایی دارد که از طبیعت الگو گرفته اند. ساختارهایی که با این کانسپت های معروف معماری شکل می گیرند، براساس ارگانیسم های زیستی هستند تا مشکلاتی در عملکرد کنونی ساختمان ها وجود دارد حل شده و مصرف انرژی هم بهینه شود. هندسه طبیعی، نوع شیوه مفروش کاری و متریالی که در ارگانیسم های زنده استفاده شده به شکل متفاوتی در معماری و متناسب با نیاز ما استفاده می شوند. زیست تقلیدی از کانسپت های جالب در معماری است که اغلب با معماری بیونیک اشتباه گرفته می شود.

• کانسپت خصوصی و عمومی (Public & Private):

از پرکاربردترین و پایه ای ترین کانسپت های معماری ایرانی، کانسپت عمومی و خصوصی است که برای افراد تازه کار هم بسیار مناسب است. کلیه فضاها در این کانسپت براساس کاربرد و نیاز مصرف کننده طراحی می شوند. عمدتا کانسپت خصوصی و عمومی در ترکیب با کانسپت آبستره (Abstract) به کار می رود که منجر به طرح دیاگرام های ناحیه بندی شده و سپس طراحی شهرک و ساخت آن می گردد.

در این کانسپت معماری، فضاهای مختلف براساس فعالیت های روزانه و فعالیت هایی که موقتا در برخی زمان ها انجام می شوند از یکدیگر جدا می گردند. فضاهای عمومی در این کانسپت یعنی فضایی که علاوه بر افراد خانه، مهمانان و دوستان نیز اجازه ورود به آن را دارند در حالی که فضاهای خصوصی فقط صاحبان یک ملک یا ساختمان به آن اجازه ورود دارند.

کانسپت خصوصی و عمومی از بهترین کانسپت های معماری است که مرزها را جابجا کرده و سعی در استفاده از المان های طراحی خاصی دارد که در نهایت فضایی جذاب، خارق العاده، کاربرپسند و با سنخیت بیشتری نسبت به نمونه اولیه خلق می شود.

• کانسپت نور در معماری (Light):

یکی از شاخص ترین نمونه های کانسپت پروژه های معماری که در آن نقش نور را به خوبی مشخص می کند و بر همین اساس میزان روشنایی داخلی و خارجی در  معماری انجام می شوند. از نوع یکی از نمونه های موفق در بین کانسپت های جالب در معماری همین نوع است. میزان نورگیری خانه باید با پنجره ها تنظیم شود بنابراین باید تجهیزات مناسب خریداری کرد. فرم و شکل پنجره ها و ضریب نورگیری کیفیت محیط و شادابی آن را تعیین می کند.

روشنایی روز تأثیر زیادی در سطح خوشحالی افراد، انگیزه برای کار و فعالیت های مختلف می دهد. الگوی باز بودن پنجره ها، طرح و نمونه هایی که قبلا استفاده شده و بهینه سازی آنها مشخص می کند که در نهایت میزان نورگیری در این نوع کانسپت های جالب در معماری به چه شکلی خواهد بود.

• کانسپت آبستره  (Abstract):

از نمونه کانسپت های جالب در معماری جدید، کانسپت آبستره است. در این کانسپت حقایق موجود به شیوه و روش متفاوتی بیان می شوند تا ذهن افراد با دیدن معماری ساختمان به سمت تم های فانتزی، سه بعدی و کاربردی پیش می روند.

• کانسپت حسی یا سنسوری (Sensory):

از جمله کانسپت های جالب در معماری ساختمان، کانسپت حسی یا سنسوری است که روی حواس پنجگانه انسان مخصوص حس لامسه تمرکز دارد. طبق این نوع کانسپت های مفهومی معماری، به ظاهر ساختمان ها اهمیت زیادی می دهند. به عنوان مثال با نورگیری طبیعی تلاش می کنند به افراد حس آرامش القاء کنند، رنگ های دکوراسیون داخلی و خارجی را طبق اصول روانشناسی انتخاب می کنند تا سبب آرامش روحی – روانی شود. همچنین به دلیل اینکه در این نمونه از عناصر طبیعی هم استفاده می کنند اثر آرام کنندگی و تازگی را به محیط و طرافیان می دهند. به همین دلیل این مدل، از کانسپت های جالب در معماری است که طرفداران زیادی دارد.

• کانسپت تقارن (Symmetry):

کانسپت تقارن شاید یکی از اصولی ترین و پرکاربردترین کانسپت های جالب در معماری شهرسازی باشد. برخی از کانپست های معماری ساده هستند و یا طرح و ایده اولیه آنها به سادگی شکل گرفته ولی پیاده سازی آن در معماری دشوار است. کانسپت تقارن از جمله کانسپت های ساده ولی در عین حال دشوار در پیاده سازی است که ایده اولیه آن از نمونه های موجود در طبیعت و بدن انسان گرفته شده است. کانسپت تقارن به دو شکل در معماری قابل اجراست. به عنوان مثال در کانسپت های جالب معماران بزرگ شاهد بکارگیری تعداد ستون های زوج در کلیساها و یا مساجد جامع برای سبک معماری اسلامی هستیم که برگرفته از کانسپت تقارن است. نوع دیگر آن استفاده از متریال ها، پرداخت کاری ها و جزئیاتی است که با چشم قابل درک نیستند ولی به شکل متقارن به کار رفته اند. با این حال با توجه به اینکه چیزی که چشم ما می بیند لذت و تأثیر بیشتری دارد، کانسپت تقارن به شکل ملموس و نمود بیرونی کاربردی تر است. از جمله نمونه های بارز آن تاج محل، موزه لوور و برج ایفل هستند. این سه مورد بهترین نمونه کانسپت های جالب در معماری جهان هستند.

• کانسپت فرم و حجم (Form & Volume):

این مورد ازکانسپت های جالب در معماری بین المللی الهام گرفته اند از لگو (LEGO) هستند که ساختارهای حجمی مختلف در نهایت طرح عظیم و منظمی را می سازند. در این کانسپت بر روی انطباق هندسی اجزای سازنده تا مرحله ای که به ساختار نهایی می رسد تأکید زیادی شده است. فرم و حجم از کانسپت های جالب در معماری حرفه ای است که در آن ساختار کلی بنا را به واحدهای سازنده کوچکتر تقسیم می کنند که هر کدام هدف و موضوعیت خاصی دارند. حتی ممکن است جهت گیری فضایی هر یک از این ساختارها نیز با یکدیگر متفاوت باشند که بستگی به اقلیم نیز دارد. تمامی این موارد حجم ساختار و بنا را می سازند. فرم کلی ساختمان هم براساس پارامترهای شکل کلی آن تعیین می شود.

• کانسپت سفر و حرکت (Journey and Movement):

اگ به دنبال کانسپت های جالب در معماری معاصر هستید که به نحوه تأثیر محیط و بنا بر روی ساکنین منزل یا افرادی که داخل یک ساختمان تجاری و اداری هستند اهمیت زیادی بدهد، کانسپت سفر و حرکت مناسبترین گزینه است. در این نوع کانسپت ها به این مورد فکر می کنند که چگونه معماری بنا را طراحی کنند تا کسانی که وارد یک ساختمان می شوند از لحظه ورود تا گشت و گذار در آن لحظات خاطره انگیز در ذهنشان باقی بماند. سفر و حرکت از کانسپت های جالب در معماری ایران نیز هست و این مورد را می توانید در بناهای تاریخی گذشته به وضوح مشاهده کنید. در این کانسپت به کارکرد و کاربردی بودن نقاط مختلف، الگوهای فعالیت و تجارب کاربران هنگام قدم زنی در فضای ساختمان توجه ویژه ای می شود و این را می توانید از روی ماکت ساختمان ها ببینید. در این نوع از کانسپت های جالب در معماری خارجی از طریق مسیریاب های مختلف مثل تابلوها، علامت ها، رنگ، متریال و بافت های مختلف تلاش می کنند تا تجربه و سفر مشتریان و افراد مختلف به خوبی رقم بخورد.

• کانسپت تاریخی (Historic):

گاهی اوقات کانسپت های جالب در معماری سنتی هستند و یا براساس داستان ها و روایات تاریخی که پیرامون محل ساخت بنای مدنظر شکل گرفته ایجاد می شوند. یکی از روش هایی که کانسپت یک پروژه معماری را می سازد توجه به زمینه و بافت تاریخی است و اینکه چگونه می توانند با اصول و تجهیزات امروزی آن را مدرنیزه کنند. بنابراین در این نوع کانسپت ها تلاش بر این است تا از گذشته تأثیر بگیرند و به شکل امروزی پیاده سازی کنند.

• کانسپت USE:

از کانسپت های جالب در معماری داخلی و خارجی یک بنا، کانسپت Use است. در این نوع کانسپت ها به نحوه قرارگیری فضاهای مختلف ساختمان و بخش های مختلف آن براساس نوع دسته بندی آنها و اینکه افراد در داخل ساختمان چگونه با آن تعامل کرده و مواجهه دارند توجه زیادی می شود. به عنوان مثال از کانسپت های جالب در معماری سوپرمارکت ها این است که محفظه و شلف میوه ها و غذاهای طبیعی در ردیف جلوی فروشگاه قرار می گیرند که حس ورود به یک فضای کاملا ارگانیک پیدا کنید. از کانسپت های جالب در معماری موزه ها و گالری های هنری نیز همین کانسپت Use است چرا که به گونه ای طراحی شده که کاربران طبق یک مسیر از پیش تعیین شده حرکت کرده و به بازدید بپردازند.

• کانسپت های فرهنگی و جامعه محور (Culture & Society):

اگر بخواهیم به چند نمونه کانسپت در معماری اشاره کنیم که متفاوت از بقیه باشند، کانپست های فرهنگی و جامعه محور هستند که در آنها عوامل محیطی تأثیر زیادی دارند و خلاقیت چندان معنایی ندارد. به عنوان مثال طراحی و ایده پردازی در مورد ساخت برج و عمارت در کشور هند تأثیر پذیرفته از فرهنگ و جامعه آن است و با استانداردها و اصول معماری کنونی متفاوت بوده و این دو جمع پذیر یا تلفیق شدنی نیستند.

• کانسپت های Views:

شاید به جرأت بتوان گفت که کانسپت های جالب در معماری ایران مخصوصا برای خانه های تاریخی قدیمی که ملک شخصی بوده اند، براساس کانسپت های Views بوده هر چند این نوع کانسپت ها سال ها بعد از آن شکل گرفته اند. در این نوع کانسپت های جالب در معماری سنتی ایران و جهان فضاهای کلیدی با ویو اختصاصی طراحی می شوند. اگر ساختمان به گونه ای است که از بیرون به سمت داخل دید و ویو ندارد، که در سبک معماری ایرانی به وفور دیده می شود، باید روی ویو داخلی بنا تمرکز کرد. بر همین اساس در کانسپت های ویو، تلاش بر این است که افراد ساکن در یک فضا دید خوبی نسبت به اطراف داشته باشند و نقاط کور تا حد امکان کاهش پیدا کند.

• کانسپت ویژگی های فیزیکی (Physical Features):

از کانسپت های جالب در معماری خانه ها و ساختمان های مختلفی که در طبیعت مثل مناطق جنگلی و کوهستانی ساخته می شوند، کانسپت ویژگی های فیزیکی است. این مدل بیشتر در دسته کانسپت های معماری غربی دیده می شود که در آن سعی می کنند به جای از بین بردن طبیعت، طبق همان ویژگی های فیزیکی محیط، به طراحی ویلا یا منزل مسکونی بپردازند. به عنوان مثال درختان قطع نمی شوند و شهرک سازی یا ساخت خانه هم به شکلی انجام می گیرد که به محیط زیست آسیب نرسید. بنابراین نه تنها از کانسپت های جالب در معماری غرب است بلکه بسیار مهم و سختگیرانه است.

• کانسپت متریالی (Materials):

از کانسپت های جالب در معماری داخلی، کانسپت متریالی است. در این نوع کانسپت ها، متریالی که پیشنهاد می شود با توجه به ویژگی های مختلف مثل نوع، جنس، سایز، محدودیت ها و معایب آنهاست. به عنوان مثال، در کانسپت متریالی برای یک ساختمان دو طبقه به این شکل است که همیشه متریال سبکتر باید در طبقه بالایی باشد مثلا طبقه اول از سنگ و طبقه دوم چوبی است. در طراحی شهرک مسکونی و آپارتمان ها به این نکته دقت زیادی می شود. با این حال کانسپت های جالب در معماری مدرن همگی به استفاده از متریال های سبک ولی مقاوم تأکید دارند.

• کانسپت معماری محافظ و حفاظت (Protection & Shelter):

از دیگر کانسپت های جالب در معماری و هنر می توان به این مدل اشاره کرد که پس از آنالیز کامل محل نصب ساختمان به دست می آید. مهندسین و معماران با آنالیز کامل شرایط محیط زیستی و اقلیمی منطقه دست به ایجاد کانسپت های جالب در معماری و هنری نوین می زنند که در آن با فضاهای بسته و باز به طوری بازی می کنند که هر کدام به خوبی نقش خود را ایفا کنند. در واقع در این کانسپت ها به نحوه تأثیرات متقابل ساختمان و عوامل محیطی مثل نور، سایه، باد، باران و الگوهای کلی آب و هوایی توجه زیادی می شود.

• کانسپت های جالب در معماری کلاسیک:

کانسپت های معماری کلاسیک که در بافت تاریخی شهرها از روی خانه ها و بناهای تاریخی قابل مشاهده است همگی بر روی چندین مؤلفه مهم تمرکز داشته اند. یکی از آنها کانسپت ویو است که در مورد آن صحبت کردیم. کانسپت تقارن نیز از جمله کانسپت های معماری کلاسیک به شمار می رود. نظم و شیوه قرارگیری المان ها، قرارگیری ستون ها، نحوه ساخت و قرارگیری ایوان های متصل به بنای اصلی، ورودی بنا و همچنین نما از دیگر مفاهیم مهم در کانسپت های جالب در معماری زیبای کلاسیک است. از جمله نمونه های دیگر آن می توان به کانسپت های جالب در معماری رومی باستان اشاره کرد که دقیقا منطبق با همین کانسپت های کلاسیک است و نمونه شاهکار آن در جهان غرب به شمار می رود.

کانسپت های معماری ویلا

کانسپت های معماری ویلا نسبت به طراحی ساختمان های مسکونی و شهرک ها بسیار بیشتر است چرا که اساسا طراحی ویلا برخلاف ساختمان های مسکونی قوانین دست و پا گیر و سختگیرانه ای ندارد. با این حال بسته به نوع طراحی ویلا جنگلی، کوهستانی، کویری یا هر نوع ویلای دیگر مثل ساختمان های عجیب و غریب دنیا  که قبلا معرفی کردیم، کانسپت ها متفاوت هستند. 

به عنوان مثال کانسپت ویژگی های فیزیکی در طراحی ویلا کوهستانی، کویری و غیره کاربرد بسیار زیادی دارد تا از همان المان های طبیعی و محیطی الهام بگیرند. در مناطق شمالی یا در زمین های شیبدار نیز کانسپت ها با توجه به بافت منطقه تغییر می کنند. به همین دلیل کانسپت ویلاها نیز با چالش هایی روبرو است اما تنوع بالاتری دارد و دست معماران بیشتر باز است و اختیار بیشتری دارند. به همین دلیل کانسپت های جالب در معماری شخصی و ملک های خصوصی با آزادی عمل بیشتری همراه است.

برای دریافت دقیق اطلاعات و نمونه کانسپت های جالب در معماری ساختمان های مختلف و حتی طراحی لابی هتل و طراحی ساختمان تجاری و اداری مختلف کافیست با همکاران ما تماس بگیرید تا روند همکاری و مشاهده کانسپت های مختلف توضیح داده شوند.