ساختمان پیش ساخته چیست؟ خانه یا ساختمان پیش ساخته (Prefabricated Home) مشابه با بسیاری از اجزای ساختمان که به شکل پیش ساخته استفاده می‌شوند، در محلی غیر از مکان قرارگیری ساختمان، ساخته شده و سپس به محل اصلی می‌برند. در واقع گسترش شهرسازی به دلیل افزایش جمعیت و لزوم سرعت بخشیدن به عملیات ساخت‌وساز، باعث شده تا در کشورهای بزرگ صنعتی، صنایع ساختمانی پیش ساخته پیشرفت چشمگیری داشته باشند. ضمنا خانه‌های پیش ساخته قابل حمل، مقرون به صرفه‌تر نیز هستند. با توجه به اینکه سبک‌های مختلفی در معماری وجود دارند، انواع خانه‌های پیش ساخته وجود دارند که در ادامه به جنبه‌های مختلف آن می‌پردازیم.
انواع ساختمان پیش ساخته
انواع خانه‌های پیش ساخته براساس سایز، نیاز خریداران و انبوه سازان، شرایط اقلیمی محل قرارگیری ساختمان، بودجه کلی ساخت و غیره وجود دارند. در ادامه به معرفی انواع ساختمان‌های پیش ساخته می‌پردازیم تا بتوانید براساس معیارها و فاکتورهای خود، بهترین گزینه را انتخاب نمایید.
• ساختمان پیش ساخته مدولار (Modular):
ساختمان پیش ساخته ماژولار سایزهای مختلفی دارند و در سبک‌های مختلف مدرن، کلاسیک، صنعتی و غیره ساخته می‌شوند. اکثریت خانه‌های پیش ساخته با فریم فولادی ساخته می‌شوند و کمتر شاهد استفاده از چوب یا بلوک‌های بتنی دیوارها هستیم. در برخی نمونه‌ها کیت‌های پیش ساخته ضروری مثل درب و پنجره‌ها، لوازم آشپزخانه، کابینت و غیره هم دارند.
• ساختمان پیش ساخته پانلی (Panelized):
ساختمان پیش ساخته پانلی از پنل‌های پیش ساخته‌ای درست می‌شوند که در محل قرارگیری ساختمان به یکدیگر متصل می‌گردند. با توجه به اینکه بخش‌های حمایتی خاصی داخل پانل‌ها وجود ندارد باید فونداسیون دائمی برای آن در نظر بگیرند. از این خانه‌ها در نواحی حاشیه شهرها استفاده می‌کنند که محدودیت فضا و ساخت‌وساز وجود دارد. این نوع ساختمان‌ها در مقایسه با خانه‌های پیش ساخته ماژولار کارهای بیشتری برای اتمام و نهایی سازی نیاز دارند مثل نقاشی و رنگ آمیزی، نصب کابینت و پله‌ها، نصب کف و غیره.
• ساختمان پیش ساخته با فریم فولادی (Steel):
ساختمان پیش ساخته فولادی یکی از پرکاربردترین نمونه‌های خانه‌های پیش ساخته است. در این نوع خانه‌ها بخش‌هایی مثل تیرک و ستون، خرپا، تیر سر آزاد و غیره از فولاد ساخته می‌شوند. این نوع خانه‌ها در دسته ساختمان پیش ساخته فلزی قرار می‌گیرند.
• ساختمان پیش ساخته بتنی (ICP یا Insulated Concrete Prefab):
ساختمان پیش ساخته بتن عایق نوعی است که در ساخت آن از بتن و لایه‌های عایق استفاده کرده‌اند تا سرما و گرما را حفظ کرده و در فصول تابستان و زمستان دمای محل زندگی مناسب باشد. در این خانه‌ها لایه عایق یا به شکل اسپری فوم یا فایبرگلاس است. فوم اسپری در بین حفرات پاشیده می‌شود و سپس بتن می‌ریزند اما لایه فایبرگلاس را روی سطح خارجی بلوک‌های بتنی قرار می‌دهند.
• ساختمان پیش ساخته قابل حمل (Portable یا Mobile Prefab Houses):
ساختمان پیش ساخته متحرک یا قابل حمل به خانه‌هایی می‌گویند که چرخ‌دار هستند و در مواقع لزوم می‌توان آنها را جابجا کرد. این خانه‌ها از بخش‌های آلومینیومی ساخته شده‌اند و وزن زیادی ندارند اما مقاومت بالایی در برابر شرایط محیطی دارند. برخی از این خانه‌ها دارای ویژگی‌هایی مثل اسکای لایت، پنل‌های خورشیدی، شومینه و غیره نیز هستند.
• ساختمان پیش ساخته فایبرگلاس (Fiberglass):
خانه‌های پیش ساخته فایبرگلاس با ورقه‌ها و پنل‌های فایبرگلاس در سطح خارجی ساخته شده‌اند. ساختمان‌های پیش ساخته فایبرگلاس چندین مزیت بزرگ نسبت به خانه‌های امروزی هستند. نگهداری و مراقبت از این خانه‌ها بسیار کمتر است. عایق بهتری در برابر عوامل مختلف هستند. دچار خوردگی، شکستن، زنگ زدن و یا سوختگی نمی‌شوند. ماندگاری و طول عمر فایبرگلاس بسیار بالاتر است. این نوع ساختمان‌ها در دسته خانه‌های پیش ساخته پلیمری هم قرار می‌گیرند.
• ساختمان پیش ساخته چوبی (Wooden):
ساختمان پیش ساخته چوبی که بیشتر به شکل خانه‌های ویلایی سفارش داده می‌شوند از چوب‌های بسیار مقاوم ساخته می‌شوند. خانه‌های پیش ساخته چوبی عمدتا از چوب‌های سایپرس، آکاسیا، ساج، چوب بلوط سفید و غیره هستند. این خانه‌ها در برابر نفوذ حشرات، آب، شکنندگی و پوسیدگی بسیار مقاوم بوده و پایداری بالایی دارند. سازگارترین نوع خانه‌ها با محیط زیست، ساختمان‌های پیش ساخته چوبی هستند همچنین در مقایسه خانه‌هایی که به روش معمولی ساخته می‌شوند، بسیار مقرون به صرفه‌تر می‌باشند.
• خانه‌های پیش ساخته پیچ و مهره ای (Bolts and Nuts):
از جمله خانه‌های پیش ساخته مدرن که با پیچ و مهره و اتصالات بسیار مقاوم و محکم ساخته می‌شوند که بیشتر برای مناطق کوهستانی است چون در برخی مناطق امکان عبور ماشین سنگین و جرثقیل برای تغییر مکان کانکس‌های پیش ساخته وجود ندارد. این نوع ساختمان‌های پیش ساخته را می‌توان به راحتی دمونتاژ کرد و به راحتی اتصالات را باز و بسته نمود. ساختمان‌های پیش ساخته پیچ و مهره‌ای از ساندویچ پانل، ورق گالوانیزه، عایق پلی اورتان، پیچ و مهره‌های استیل و ضد زنگ، تیر آهن 14 و 16 و ناودانی سنگین ساخته شده‌اند.
• خانه‌های پیش ساخته کانکسی (Conex):
ساختمان پیش ساخته کانکسی مخصوصا از نوع ویلایی تمامی امکانات و ویژگی‌های یک ویلای مسکونی معمولی را دارد. ساختمان‌های کانکسی براساس ویژگی‌های منطقه‌ای، بودجه پروژه ساخت و غیره انواع مختلفی دارند. معمولا در ساخت کانکس‌ها از ورقه‌های فولادی گالوانیزه استفاده می‌کنند و در برخی موارد هم پوشش‌های PVC استفاده می‌شوند. قسمت‌های داخلی ساختمان پیش ساخته ویلایی کانکسی با کاغذ دیواری، کامپوزیت و کفپوش چوبی تزیین می‌شوند. در برخی شرکت‌ها امکان ثبت سفارش ساخت خانه‌های پیش ساخته کانکسی دو طبقه، دوبلکس و تریپلکس هم وجود دارد.
• ساختمان پیش ساخته پی وی سی (PVC):
یکی از مصالح ارزان قیمت و البته بسیار مقاوم در ساخت خانه‌های پیش ساخته، پی وی سی است. این نوع ساختمان‌ها بیشتر به شکل ویلایی ساخته می‌شوند که از جمله مزایای آنها می‌توان به وزن سبک و حمل و نقل ساده، مقاومت بسیار زیاد در برابر رطوبت و فشار و ضربه، طراحی شیک و زیبا برای خانه‌های پیش ساخته لوکس، اتصالات سبک و نصب سریع اشاره کرد.
• خانه پیش ساخته LSF (Light Steel Framing):
این نوع ساختمان‌های پیش ساخته در دسته مدل‌های فولادی ولی از نوع سبک با روکش گالوانیزه قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه این نوع ساختمان در برابر تکانه‌ای زلزله مقاوم هستند به خانه‌های پیش ساخته ضد زلزله هم معروف هستند. ورقه‌های فولادی این خانه‌ها با جوشکاری یا پیچ و مهره به هم وصل می‌شوند. از طرفی این نوع خانه‌ها در برابر آتش سوزی هم مقاوم هستند و زنگ نمی‌زنند.
ساختمان پیش ساخته مدرن، کلاسیک، روستیک و غیره با انواع مصالح و متریال هایی که توضیح داده شد، قابل سفارشی سازی است. طبق توصیه کارشناسان بهتر است سبک ساختمان‌های پیش ساخته با محل نصب و محیط سازگاری داشته باشد. ساختمان پیش ساخته برای باغ با سبک کلاسیک و روستیک تناسب بیشتری دارد. در محیط‌های حاشیه شهر سبک مدرن سازگارتر است.
مزایا و معایب ساختمان پیش ساخته
طبق تعاریف و انواع ساختمان پیش ساخته که با آن آشنا شدیم می‌توان مزایا و معایب این نوع ساختمان‌ها را به طور کامل بررسی کنیم.
مزایای ساختمان پیش ساخته:
• این خانه‌ها در مصرف انرژی صرفه جویی زیادی می‌کنند چرا که مهندسی و شیوه ساخت آنها دقیق‌تر است بنابراین در هزینه‌های جانبی نیز کمک کننده هستند.
• در برابر عوامل و شرایط محیطی مختلف مقاوم هستند و نیاز به نگرانی وجود ندارد. البته در هر مورد باید از مرغوب‌ترین نمونه‌ها استفاده کنید.
• پروسه ساخت تقریبا سریع‌تر است و ساخت آنها در محلی خارج از مکان قرارگیری ساختمان است. بنابراین کسانی که زمان کمی دارند و به ساختمان مقاوم با هزینه کم و آماده سازی سریع نیاز دارند، ساختمان پیش ساخته بهترین گزینه است.
• خانه‌های پیش ساخته انواع مختلفی دارند که علاوه بر پوشش دادن سلیقه‌ها و بودجه‌های مختلف در سبک‌های گوناگون هم ساخته می‌شوند. از طرفی در آینده می‌توان بخش‌های جدید به این خانه‌ها اضافه کرد و یا از طریق باز کردن اتصالات، نوع طراحی را کاملا تغییر داد.
• شاید برخی متریال‌ها در ظاهر قدرت زیادی نداشته باشند اما تمامی آنها طبق استانداردهای ساختمان‌سازی مقاوم شده‌اند و کاملا کاربردی و قابل اطمینان هستند.
• مزاحمت‌های مختلف و آلودگی‌های صوتی و غیره در زمان ساخت‌وساز ساختمان‌های پیش ساخته بسیار کمتر است. نیروهای کاری بسیار کمتر هستند و مواد دفعی بسیار کمی دارند.
معایب ساختمان پیش ساخته:
• معمولا بانک و مؤسسات مالی مختلف برای ساخت خانه‌های پیش ساخته وام نمی‌دهند.
• معمولا اکثریت شرکت‌های داخلی طراحی‌های متنوعی برای خانه‌های پیش ساخته ندارند مگر اینکه با شرکت‌های حرفه‌ای کار کنید.
• با توجه به اینکه در اذهان عمومی این‌طور تثبیت شده که ساختمان‌های پیش ساخته کیفیت پایین‌تری دارند، فروش آنها دشوار است با این حال تلاش‌های زیادی برای رفع این تفکر اشتباه انجام گرفته است.
• متخصصین و تکنسین حرفه‌ای نیاز دارید و برای انتقال آنها نیاز به ماشین آلات مخصوص خواهید داشت تا هیچ آسیبی به قطعات وارد نشود.
جمع بندی مطالب
ساختمان پیش ساخته به ساختمان‌هایی می‌گویند که اجزای آنها در کارخانجات و شرکت‌های ساخت‌وساز تولید و ساخته شده سپس توسط ماشین آلات مخصوص حمل می‌شوند و در محل قرارگیری خانه، نصب و مونتاژ می‌گردند. این خانه‌ها انواع مختلفی دارند و با مزایا و معایب خاص خود مشتریان و طرفداران زیادی دارند. با توجه به سرعت افزایش جمعیت و گسترش ساختمان‌سازی، بسیاری از مردم برای ساخت خانه‌های خود مخصوصا خانه‌های ویلایی نمونه‌های پیش ساخته را خریداری می‌کنند.
