طراحی معماری چیست؟

طراحی معماری ساختمان (Architectural Design) یا طراحی ویلا مدرن به فرایندی می گویند که در آن فضاهای مختلف به شکل نقشه های معماری به تصویر کشیده می شوند. دفتر معماری تلاش می کند تا در طی سه مرحله کلی فاز صفر معماری، فاز یک و دو معماری این کار را به دو شکل طراحی فرم گرا یا عمل گرا به سرانجام برساند. برای به سرانجام رسیدن این موضوع نیاز است که دستورالعمل ها، الگو و مدل های مختلف توسط معمار لحاظ شوند تا به یک طرح کلی که در نهایت توسط کارفرما تعیین و تأیید می گردد برسد. در واقع معماران باید با چیدن راهکارهای مختلف در طراحی معماری، تغییرات مختلف براساس محدودیت های موجود مثل بودجه، ایرادات فنی و شهرداری و وضعیت خاص پروژه را به وجود آورده و طراحی معماری را نزدیک به نظر مشتریان بچیند. شرکت طراحی معماری آد با سال های تجربه موفق در عرصه های داخلی و بین المللی آماده خدمات رسانی در خصوص طراحی معماری است. در ادامه توضیحات کامل در این خصوص ارائه خواهند شد.

پیش نیازهای طراحی معماری

در طراحی ویلا مدرن و آپارتمان ها، معمار باید ابتدا پیش نیازهای آن را برطرف کرد تا بتوان طبق مراحل آن پیش رفت. پیش نیازهای طراحی معماری اشاره به مواردی دارند که با انجام آنها یک طراحی حرفه ای و اصولی انجام خواهد گرفت. پیش نیازهای شروع روند طراحی معماری عبارتند از:

• مشخص کردن نقاط ضعف و قوت

در این مرحله باید یک بررسی جامع و کامل از کلیات پروژه انجام بگیرد که برای این کار می توان از بررسی های میدانی، چک کردن موقعیت بنای ساختمان، داده های موجود، مقررات منطقه و ضوابط شهرداری، درخواست های کارفرما و نیازهای موجود کمک گرفت. بنابراین بخشی از این کارها به منظور شناخت فرصت ها و محدودیت ها و نقاط ضعف و قوت و بخشی دیگر به منظور امکان سنجی و موفقیت آمیز بودن پروژه با توجه به وضعیت فعلی و تحلیل های بازار است.

• شناخت کامل انتظارات کارفرما و تعیین اهداف

یک پیش نیاز بسیار مهم در طراحی معماری این است که اساسا معماران و مهندسین کاملا توجیه باشند که انتظارات و خواسته های کارفرما چیست که قبل از شروع طراحی باید مشخص شود مثلا چه طرحی مدنظر دارد، روی چه سازه ای می خواهد پیاده سازی کند و خواسته های کارفرما برحسب نوع سازه و مصالح و نیروی کار و غیره چیست.

• کسب اطلاعات در خصوص مکان پروژه

در طراحی معماری مرحله پیش نیاز بسیار مهمی به نام دریافت اطلاعات سایت پروژه وجود دارد. در طراحی های معماری باید به خوبی مشخص باشد که پروژه چه وضعیتی دارد، در کجا واقع شده، چه ارتباطی با سایر ساختمان ها و محیط اطراف دارد، تغییرات اقلیمی و محیط زیستی اطراف چگونه است و غیره. در این مرحله است که کلیه اطلاعات در اختیار طراحان و معماران جهت طراحی کامل قرار می گیرند.

• بررسی کامل اقلیم مکان پروژه

در طراحی معماری باید کاملا مشخص باشد که مکانی که ساختمان پروژه در آن قرار گرفته از لحاظ زیست محیطی، اقلیمی و محیطی چه شرایطی دارد و چه عواملی بر روی آن اثر می گذارند. با شناخت این عوامل بهترین متریال ساختمان، جهت گیری و نورگیری ساختمان و کلیه موارد دیگر لیست خواهند شد.

• بررسی نمونه های مشابه

طبیعتا قبل از اینکه به چگونگی طراحی معماری فکر کنید باید به فکر ایده پردازی و بررسی کانسپت های مختلف باشید. برای این کار لازم است پروژه های مشابهی که طراحی آنها وارد فاز اجرایی و عملیاتی شده را از نزدیک ببینید و بررسی دقیقی براساس فاکتورهای مختلف داشته باشید. با این کار می توانید ایده پردازی کنید و در نهایت با توجه به شرایط خاصی که هر پروژه دارد، بهترین طراحی معماری را در نوع خود ارائه نمایید.

• ساخت کانسپت و ایده پردازی برای اجرا

با توجه به کلیه بررسی ها و فرایندهایی که تاکنون انجام شده اند یکسری اطلاعات در اختیار دارید که به کمک آنها می توان کانسپت اولیه یا مفهوم کلی از طرح احتمالی نهایی آینده را شبیه سازی کرده و جنبه های مختلف آن را برای اجرایی شدن و رفع چالش ها بررسی نمایید. بر همین اساس است که در این مرحله در مورد شیوه اجرا هم ایده پردازی می شود.

• مشخص کردن جزئیات طراحی معماری ساختمان

این مورد از پیش نیازهای طراحی معماری به منظور تعیین تمامی بخش های داخلی و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر انجام می شود. معماران در این مرحله می توانند بخش بندی های لازم را انجام داده و ارتباط آنها را به شکل شماتیک نشان دهد تا جایگذاری هر قسمت به طور تقریبی مشخص باشد.

• طراحی حجم و فضای ساختمان به شکل شماتیک

یکی دیگر از پیش نیازهای الزامی طراحی معماری طراحی های دو بعدی و سه بعدی فضا و حجم بنا به شکل شماتیک است تا طراحان و معماران متوجه شوند طرح نهایی قابلیت اجرایی دارد. البته همانطور که گفتیم همه چیز شماتیک است و در صورت تأیید اولیه آماده بسط یافتن و طراحی های دقیق خواهد شد.

• ارائه مدارک و نقشه ها

هر ایده و طرح معماری برای اینکه وارد فاز اجرایی شود باید فازهای صفر تا دو معماری را سپری کند و انواع نقشه های ساختمانی ترسیم شوند. در این حالت طراح می تواند کلیه طرح های ذهنی خود را بر روی طرح شماتیکی پیاده کرد و با کمک نرم افزارهای مختلف به آن عینیت و دقت زیادی ببخشد. پس از انجام کلیه پیش نیازهای روند طراحی معماری مراحل آن شروع می شود. در ادامه قصد داریم به طور مفصل به این مسأله بپردازیم.

مراحل طراحی معماری

طراحی معماری ابتدا نیاز به گذر کردن از یکسری پیش نیازها دارد که به طور کامل صحبت کردیم و پس از آن تازه مراحل طراحی معماری شروع می شوند. هر یک از این مراحل وابسته به مراحل قبلی خود هستند و هر گونه اشتباه باعث اختلال در کار فازهای بعدی خواهد شد. در ادامه هر یک از این مراحل یا فازهای طراحی معماری را به شکل مختصر توضیح می دهیم.

• طراحی فاز صفر معماری

فاز صفر معماری منظور مطالعات معماری است یا به عبارت دیگر مرحله و فازی که در آن در خصوص اقلیم منطقه، شرایط معماری، ضوابط و قوانین، چارچوب و استانداردها، مقاومت و تست خاک، وضعیت ژئوتکنیکی منطقه و بررسی امکان اجرای فرایند معماری ساختمان و غیره مطالعات دقیقی صورت می گیرد. بنابراین در فاز صفر معماری هدف این است که با انجام این مطالعات وضعیت و توجیه پذیری یک پروژه معماری هم از لحاظ فنی و اقتصادی و هم از لحاظ اجتماعی و اصول معماری و ساخت و ساز بررسی شود که آیا تأییدیه های لازم را می گیرد یا خیر.

•  طراحی فاز یک معماری

طراحی در فاز یک معماری مرحله اجرایی اطلاعات به دست آمده در فاز صفر است که به شکل طرح و نقشه اولیه پیاده سازی می شوند. در نقشه های اولیه مواردی مثل پلان و مقاطع و طرح های معماری را می بینید که با مشورت کارفرما اصلاحات لازم پیاده سازی شده و فصل مشترک آنها برای گرفتن مجوزهای فاز اجرایی ساخت و ساز به سازمان های مربوطه ارسال می شود. بنابراین همانطور که مشخص است فاز یک معماری مابین فاز مطالعاتی و اجرایی است به همین دلیل بسیار مهم است که اطلاعات مرحله قبل به خوبی پیاده سازی شوند و پایه خوبی برای فاز عملیاتی باشد.

باید دقت کرد که برخی طراحان و معماران تصور می کنند که چون در فاز دو معماری نقشه های اولیه با جزئیات کامل ترسیم شده و با مقررات و ضوابط مهندسی تطبیق داده می شوند در فاز یک خبری از طراحی معماری نیست که کاملا غلط است. دلیل غلط بودن این طرز فکر این است که فقط در همین مراحل است که با کمترین هزینه امکان اصلاحات وجود دارد و در فاز اجرایی هر گونه اشتباهی که از مراحل قبلی باقی مانده باشد با هزینه های سنگین روبرو خواهد شد. بنابراین در فاز یک معماری، برنامه ریزی و طراحی به شکل فیزیکی به همراه تقسیم کردن فضاها، طراحی حجم و فضاهای مختلف با جزئیات سازه ای و رسم نقشه و ارائه پروپوزالی از پلان نهایی انجام می پذیرند.

•  طراحی فاز دو معماری

فاز دو معماری فاز عملیاتی و اجرایی است به نحوی که نقشه های طراحی شده در فاز یک طراحی شده اند این بار با دقت حداکثری و انطباق پیدا کردن با مقررات ملی ساختمان باز طراحی می شوند. بنابراین شاهد تغییرات و اصلاحات جزئی هستیم و ماهیت نقشه های ساختمانی فاز یک ثابت باقی می ماند و در پروژه هایی که تغییر می کنند بخاطر همان تصور غلطی است که در مورد آن صحبت کردیم. پس از انطباق با مقررات ملی ساختمان و باز طراحی شدن نقشه های فاز یک، پلان نهایی به پیمانکار داده می شود. از طرفی مهندس معمار، نقشه های طراحی شده در فاز یک را در این مرحله با نقشه های سازه و تأسیسات هم تطبیق می دهد.

روند طراحی معماری چیست؟

روند طراحی معماری با مواردی که به عنوان فرایند طراحی معماری در اینجا صحبت کردیم هیچ تفاوتی ندارند. بنابراین در اینجا به شکل خلاصه و مختصر می خواهیم کل روند طراحی معماری را با توجه به مراحلی که توضیح دادیم بیان کنیم. اما قبل از آن بد نیست بدانید که در نقاط مختلف دنیا مراحل طراحی معماری می تواند با یکدیگر متفاوت باشد و حتی هر معمار بسته به شرایط خاص پروژه خود یک پروسه متفاوتی را در پیش بگیرد. اما در هر صورت روش و مراحل کلی که بیان کردیم ثابت هستند و اجرای آنها برای موفقیت یک پروژه طراحی الزامی است. به طور کلی روند طراحی معماری یک پروژه به شرح زیر است:

• بررسی دقیق در مورد موضوع پروژه و شناسایی دقیق خواسته های کارفرما
• کسب اطلاعات دقیق در رابطه با مکان اجرای پروژه
• گردآوری اطلاعات جامع و کامل در خصوص شرایط محیط زیستی و اقلیمی و وضعیت خاک
• تجزیه و تحلیل نمونه های موفق اجرا شده مشابه با پروژه خودتان جهت ایده پردازی و الگوبرداری
• تهیه کانسپت ها و ایده های مختلف و ارائه برای بررسی دقیق
• برنامه ریزی دقیق فیزیکی همراه با تقسیم بندی های داخلی و طراحی دقیق آنها
• طراحی جزئیات سازه ای به همراه حجم و فضاهای مختلف
• ترسیم نقشه و پلان نهایی
• استفاده از کلیه داده های به دست آمده و شروع مراحل در قالب فاز صفر، یک و دو معماری

روش های طراحی معماری

طراحی معماری به دو روش کلی قابل انجام است:

• طراحی معماری فرم گرا:

این روش از طراحی معماری بیشتر برای ساختمان و بناهایی نظیر سینما، تئاتر، موزه، فرهنگسرا و برخی مکان های مذهبی مناسب است. با توجه به اینکه این نوع ساختمان ها فرم و شکل خاصی دارند که آنها را از سایر بناهای مشابه متمایز می کند بنابراین شیوه فرم گرا مناسبتر است.

• طراحی معماری عملکردگرا:

در این روش از طراحی بیشتر به عملکرد و کارکرد یک ساختمان دقت می کند مثل بیمارستان ها، مدرسه ها و برج های مسکونی که کاربری کاملا خاصی دارند. نوع کاربری ساختمان ها مستقیما بر روی طراحی معماری آنها تأثیر می گذارد بنابراین باید با شیوه عملکردگرا پیش رفت.

فرایند طراحی معماری

هماهنگی هایی که باید بین گروه های مختلف انجام شود از معماران و طراحان پروژه گرفته تا پیمانکاران برای پیاده سازی پلان های طراحی معماری و مهندسین برای تنظیم کردن تجهیزات و سیستم های درگیر در ساخت و ساز و سایر افراد، باعث شده تا مدیریت یک پروژه ساختمانی بسیار سخت و دشوار باشد.
تنها راهکاری که کمک می کند فرایند طراحی معماری ساده تر شود یا حداقل طوری این روند طراحی معماری رقم بخورد که اشکالات و ایرادات اساسی در آن به صفر برسد، بخش بندی کردن فرایند طراحی معماری به 7 فاز یا مرحله مجزاست. قبلا در خصوص روند و مراحل طراحی معماری صحبت کردیم و اکنون قصد داریم از منظری متفاوت به فرایند طراحی معماری و فازهای مختلف آن بپردازیم:

• فاز پیش طراحی (PD)

فاز پیش طراحی به فاز برنامه ریزی هم معروف است که در آن هماهنگی های لازم با کارفرما جهت شناخت هر چه بهتر پروژه و مکان ساخت و ساز و اهداف کارفرما از بنای مدنظر انجام می شود. بنابراین معماران در این مرحله برای طراحی معماری شروع به تحقیق، پرس و جو و جمع آوری اطلاعات می پردازند. پیش نیازهای این مرحله ناحیه بندی دقیق، اطلاع از محدودیت های شهرداری، دورنمای پروژه و اهداف آتی، خواسته های کارفرما، مقیاس کاری و بررسی ساختمان های اطراف، شرایط محل احداث و غیره هستند.

• طراحی شماتیک (SD)

فاز دوم طراحی معماری توسعه طراحی های انجام شده و ارائه به کارفرما به شکل پروپوزال و به فرم شماتیک است که شامل پلان های مکان ساخت و ساز، پلان های طبقات و مشخص ساختن سیستم های سازه ای، مکانیکی، برقی، لوله کشی و گرمایشی، تهویه و سیرکولاسیون هستند. در این مرحله پس از ارائه طراحی شماتیک، فیدبک از کارفرما گرفته می شود تا به خواسته های او نزدیکتر شوند و اصلاحات لازم انجام گیرند.

• توسعه طراحی (DD)

پس از گرفتن تأییدیه اولیه از کارفرما در خصوص طراحی معماری، باید پلان با جزئیات بیشتر طراحی شود که شامل مکان قرارگیری درب و پنجره ها و هر نوع تنظیمات دیگری است تا با کمک مهندس سازه، تخمین ها و محاسبات دقیق صورت گیرند. همچنین در این فاز از طراحی معماری، بخش های بیرون و درون ساختمان به همراه بافت و متریال های مختلف به کارفرما ارائه می شوند و هزینه های مربوطه و غیره بررسی می گردند. در نهایت این موارد به تأییدیه کارفرما خواهد رسید.

• اسناد و مدارک ساخت و ساز (CD)

در این مرحله از طراحی معماری وارد فاز طراحی های مربوطه به بخش اجرایی ساخت و ساز می شویم که در مقایسه با فازهای مختلف، بیشترین زمان را از معمار می گیرد. در این مرحله معماران باید مطمئن شوند که طراحی به قدری خوب انجام شده که قابلیت اجرا دارد و کلیه اسناد و مدارک مربوط به ساخت و ساز پروژه تأییدیه بگیرند. در برخی مواقع، پیمانکاران در این مرحله به تیم معماری ملحق می شوند تا در خصوص مجوزها و قوانین و ضوابط نکاتی را گوشزد کنند.

• پروانه ساخت (BP)

این فاز از طراحی معماری شامل گرفتن پروانه ساخت کلیه انواع نقشه های ساختمانی است که باید از لحاظ یکپارچگی و هماهنگی ساختاری با بافت منطقه و رعایت شدن قوانین منطقه و کدهای ساختمانی بررسی شوند. گرفتن مجوز ممکن است زمانبر و طولانی باشد با این حال امروزه مجوزها طی چند روز در شهرداری ها تأیید می شوند بجز اینکه پروژه بسیار بزرگی در نظر داشته باشید یا در یک مکان با بافت تاریخی مشغول ساخت و ساز باشید.

• پیشنهاد و مذاکره

این مرحله مخصوص شرکت های طراحی معماری است که کار ساخت و ساز پروژه را خودشان انجام نمی دهند و به پیمانکار واگذار می کنند. گروه معماری آد از مرحله طراحی معماری و از نقطه صفر تا ساخت و ساز و تحویل پروژه در کنار شماست.

• مدیریت ساخت (CA)

آخرین فاز طراحی معماری مرحله مدیریت ساخت است که تمامی نقشه ها و طراحی ها به تصویب رسیده و مجوزها گرفته شده اند و اکنون ساخت و ساز شروع شده است. معماران هر از گاهی به محل ساخت و ساز می روند تا با مشکلات و مسائل پیش آمده دست و پنجه نرم کرده و آنها را رفع کنند. بسته به سایز و اهمیت و شرایط خاص پروژه بازدیدهای معمار از مکان ساخت و ساز ممکن است هفتگی یا ماهانه باشد. شما هنگامی که با گروه معماری آد همکاری داشته باشید نیاز ندارید با یک معمار همکاری داشته باشید و هزینه جداگانه بپردازید تمامی نظارت بر ساخت و فرایندهای آن نیز بر عهده ماست.

اهمیت طراحی معماری حرفه ای چیست؟

اگر با دقت مطالب گفته شده را مطالعه کرده باشید متوجه خواهید شد که بر لزوم حرفه ای و استاندارد بودن طراحی معماری تأکید زیادی داشتیم اما دلیل آن چیست؟ دلیل اینکه طراحی معماری باید حرفه ای باشد و بنابراین با شرکت های حرفه ای طرف قرارداد باشید به شرح زیر هستند:

• کاربردی بودن فضاهای مختلف ساختمان به نحوی که نیاز ساکنین و خواسته آنها را برآورده کند بسیار مهم است. برای رفع این مورد لازم است که طراحی معماری حرفه ای انجام شود تا دسترسی به فضاهای مختلف، کارکرد و کاربرد پذیری آنها و راحتی در استفاده به نحو احسن امکان پذیر شود.
• امنیت ساکنین یک ساختمان اعم از مسکونی، اداری و تجاری در گرو طراحی معماری حرفه ای است در غیر این صورت در برابر بلایای طبیعی مثل زلزله، طوفان و سیل و غیره امنیت نخواهد داشت.
• طراحی بهینه یک ساختمان هم ارتباط بسیار نزدیکی با طراحی معماری به شکل حرفه ای دارد. برای این منظور باید نحوه استفاده بهینه از منابع انرژی و آب، سازگاری مصالح و متریال با محیط زیست و به حداقل رساندن ضایعات در نظر گرفته شوند.
• در صنایع ساختمانی نمی توان اهمیت زیبایی یک ساختمان را انکار کرد. طراحی های زیبا نه تنها بر روی ارزش یک ملک و شانس فروش آن با قیمت مناسب و سوددهی عالی تأثیر می گذارند بلکه تأثیر مثبتی هم بر روی بافت شهری می گذارند. برای دستیابی به این اهداف فقط باید به دنبال طراحی معماری به شکل حرفه ای باشید. طراحی حرفه ای بنای یک ساختمان مثل هتل حتی در جذب گردشگر و توریست هم مؤثر است.
• طراحی معماری اگر حرفه ای باشد در زمان ساخت و ساز و فاز عملیاتی مشکلات و چالش ها به شدت کاهش می یابند، نارضایتی ها و مشکلات مربوط به آن حذف شده و به نوبه خود حتی هزینه های جانبی هم کاهش زیادی پیدا می کنند.

جمع بندی مطالب

در طراحی معماری لازم است کلیه مراحل، روند کاری و فرایند طبق اصول و ضوابط مشخصی پیش بروند. حرفه ای بودن معماران و داشتن سابقه کاری درخشان شرکت طراحی معماری هم بسیار در موفقیت آمیز بودن طراحی تأثیرگذار است و رضایت حداکثری کارفرما را به همراه خواهد داشت. گروه معماری آد با انجام طراحی های حرفه ای که برنده جوایز داخلی و بین المللی متعددی شده اند به عنوان یک شرکت حرفه ای از صفر تا صد پروژه در کنار شماست. کافیست برای مراجعه حضوری با ما تماس بگیرید و نوبت رزرو کنید.