در معماری و ساخت و ساز همیشه هدف اصلی شرکت ها این بوده تا انسان محصور در فضای چهار دیواری خانه نباشد و به شکل های مختلف پیوند او با محیط و در صورت امکان با محیط زیست و طبیعت برقرار باشد. در زندگی شهری که از طبیعت دور هستیم، نمای اسپایدر که در دسته نماهای شیشه ای قرار می گیرد به خوبی توانسته ما را به این هدف نزدیکتر کند. این نماها به دلیل فرم ظاهری اسپایدری یا عنکبوتی اتصالات آن به این اسم معروف شده اند و با توجه به خصوصیاتی که دارند از همان ابتدا به شدت در ساخت ویلا مدرن مورد استقبال قرار گرفتند. در ادامه بیشتر با نمای اسپایدری، کاربرد، انواع و مزایا و معایب آن آشنا خواهید شد.
نمای اسپایدر چیست؟
به طور کلی سیستم نمای اسپایدر به انگلیسی (Spider Facade) یکی از مدل های نمای شیشه ای است که خود ایستا هستند و برای نگهداری آنها نیاز به سازه پشتیبان نیست. در این سازه، شیشه ها با کمک اتصالات نقطه ای (Point Fixing System) به سازه اصلی ساختمان وصل هستند و نتیجه نهایی نمایی کاملا شفاف و مدرن است.
نمای اسپایدر شیشه ای نیاز به قاب ندارد و شیشه ها در ساختاری لعاب دار و با کمک اتصالاتی که شبیه به عنکبوت هستند (Spider) در جای خود محکم می شوند. اما چرا نمای شیشه ای تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است؟ بخشی از دلایل آن را به طور ضمنی در مقدمه اشاره کردیم و توصیه می کنیم برای آشنایی بیشتر، مقاله مزایا و معایب شیشه در ساخت ویلا را مطالعه کنید.
انواع نمای اسپایدر
نماهای اسپایدر در انواع سبک های معماری قابل اجراست و عمده کاربرد آن در سبک های مدرن است. با توجه به اینکه هر نوع از اسپایدر نما کاربرد و شرایط خاص خودش را دارد، در سبک های مختلف قابل استفاده است. در ادامه انواع نمای اسپایدر را معرفی می کنیم:
• نمای اسپایدر لوله ای (CHS):
این نوع از سازه در طراحی نمای ساختمان متشکل از لوله های فولادی پشتیبان به شکل های مستطیلی و لوله ای و CHS است. در برخی از پروژه های معماری این نوع از نماها نیاز به خرپا یا زیرساخت فولادی خاصی دارد. کاربرد سازه اسپایدر لوله ای در نماهای عمودی و سقف های شیشه ای است.
• نمای اسپایدر کابلی (Cable Net Spider Facade):
در طراحی ساختمان اداری، نمای اسپایدر کابلی یکی از زیباترین و بهترین نماها با ساختار مینیمالیستی است. نماهای اسپایدری عموما برای نمای ساختمان هایی که ارتفاع زیادی دارند بندرت استفاده می شوند اما این نوع نمای ساختمان اسپایدری نه تنها این محدودیت را رفع کرده بلکه کمترین وزن و بار مرده را به ساختمان تحمیل می کند. در واقع کابل ها در این نوع نما وظیفه حفظ ساختار و ایجاد فضای صاف و یکدست را بر عهده دارند.
در عین حال نمای کرتین وال اسپایدری از نوع کابلی به مهندسی دقیق از لحاظ فشاری که کابل ها باید در برابر تنش و فشار و آسیب های ناشی از زلزله و غیره تحمل کنند نیاز دارد. بنابراین تنها طراحی ویلا و ساختمان هایی که در این زمینه حرفه ای هستند قادر به اجرای کار خواهند بود. کابل ها در این نما به کمک گیره های فولادی مقاوم در برابر زنگ زدگی به هم متصل می شوند تا پنل شیشه ای ایجاد کنند.
• نمای اسپایدری فین گلس (Glass-Fin Spider Facade):
در طراحی فضای تجاری، نمای فین گلس یا مولیون یکی از پرکاربردترین نمونه های نمای اسپایدری است. دلیل شهرت و محبوبیت بالای نماهای فین گلس که به آنها فریم لس هم می گویند این است که زیبایی بسیار زیادی دارند که این ویژگی را مدیون عدم استفاده از ساختارهای اضافه نظیر لوله، کابل و غیره است. همین ویژگی و فریم لس بودن باعث شده تمیزکاری و نگهداری آنها بسیار راحت شده و تمامی راه های نفوذ آب و باد و گرد و غبار بسته شود.
اسپایدر نما از نوع فین گلس یا فریم لس به شکل تک و دو جداره قابل استفاده هستند. کلیه اتصالات از جنس فولاد ضد زنگ بوده و گیره ها با تنظیمات مهندسی شده به کار می روند.
• سازه خرپا (ترکیب نمای اسپایدر لوله ای و کابلی):
نمای شیشه ای اسپایدر از نوع خرپا ترکیبی از سیستم کابلی و لوله ای است تا جلوی بار زیاد تحمیل شده بر سازه را بگیرند، مصرف فولاد کاهش پیدا کند و نمای ساختمان شفاف تر و یکدست دیده شود. ساختمان هایی که ارتفاع زیادی دارند برای این نما مناسبتر هستند مخصوصا برای ساخت خانه ویلایی چند طبقه که حساسیت کار بالاست.
اجزای نمای اسپایدر
نمای کرتین وال از نوع اسپایدری اجزای مختلفی دارد که عبارتند از:
• شیشه اسپایدر (Spider Glass):
شیشه ها مهمترین و اساسی ترین بخش تشکیل دهنده نمای اسپایدری هستند اما نوع شیشه باید به گونه ای باشد که در برابر عوامل محیطی به طور کامل مقاومت نشان دهد. بر همین اساس، از شیشه های سکوریت، لمینیت و دو جداره استفاده می کنند که نه تنها از اتلاف انرژی جلوگیری می کنند بلکه جلوی ورود ذرات و گرد و غبار را گرفته و در برابر فشار باد، ضربه و زلزله هم مقاوم هستند و در صورت شکستگی خطری ایجاد نمی کنند.
• بست و اتصالات شیشه اسپایدر (Connector):
شیشه اسپایدر با بست و اتصالات مختلف به یکدیگر وصل می شوند که در نوع فریم لس به حداقل میزان ممکن می رسد. بست و اتصالات استفاده شده نه تنها به نگهداری سازه کمک می کنند بلکه نیروی کلی وارد شده را نیز به سازه اصلی منتقل خواهند کرد.
• چسب های ترکیبی:
چسب های ترکیبی یا تلفیقی به منظور پر کردن درز بین شیشه ها به کار می روند تا هم ایمنی آنها حفظ شود و هم ایزولاسیون نما رعایت گردد.
• بادبند و استراکچر:
بادبندها و استراکچر جزو جدایی ناپذیر همه سازه ها مخصوصا نمای شیشه ای اسپایدر است. این ساختارها و اجزای نمای اسپایدری کمک می کنند تا فشارهای محیطی مختلف مختل کننده و آسیب زننده نباشند.
نحوه اجرای نمای اسپایدر
در طراحی و ساخت بناهای تجاری و اداری و مسکونی، شیوه طراحی نما و اجرای آن یکی از مراحل بسیار مهم شناخته می شود. از طرفی ویژگی یک خانه خوب از نظر معماری، نماکاری صحیح و اصولی است. در بحث نماهای اسپایدری نیز همین مسأله اهمیت بالایی دارد. در ادامه اجرای شیشه اسپایدر و اتصالات و عایق بندی آن را توضیح می دهیم:
• طرح بندی و تهیه نقشه اجرایی و دیتیل نمای اسپایدر در اولین مرحله باید مشخص شود. در این مرحله عواملی مثل نوع اقلیم، فشارهای محیطی مختلف، زیبایی شناسی و نحوه ارتباط گیری با محیط اطراف مدنظر قرار داده می شوند.
• لوله های فولادی با قطر و جنس و ضخامت مناسب خریداری می شوند تا به کمک کف کوب به زمین وصل شوند.
• برای وصل کردن اتصالات به لوله های فولادی ضد زنگ، از جوشکاری آرگون باید استفاده شود. پایه ها نیز به چنگک اسپایدری یا عنکبوتی شکل وصل می شوند که برای این اتصال از پیچ های کانکتور در یکی از مدل های تک شاخ تا چهار شاخ بسته به نوع پروژه استفاده خواهد شد.
• شیشه ای که برای نمای اسپایدر انتخاب شده به کمک بست های نگهدارنده یا Routle که از فولاد ضد زنگ ساخته شده اند به سازه اصلی وصل می شوند.
• آخرین مرحله، عایق بندی و درزگیری به کمک چسب های تلفیقی یا ترکیبی یا همان سیلیکونی است.
مزایا و معایب نمای اسپایدر
دفتر معماری حرفه ای که همیشه بهترین نوع طراحی و ساخت را برای مشتریان خود می خواهد باید در مورد مزایا و معایب هر نوع سازه هم صحبت کند تا مشتریان با آگاهی کامل انتخاب کنند. بر همین اساس در این قسمت به مزایا و معایب نمای اسپایدری می پردازیم.
مزایای نمای اسپایدر
• زیبایی بالا و کاملا مناسب برای سبک مدرن
• سازه های ساختمانی مختلف را می توان با آن پوشش داد
• در مقابل الکتریسیته و حرارت عایق هستند
• وزن کمی دارد و غیر حامل است بنابراین بار اضافه به ساختمان تحمیل نمی کند
• در صورت طراحی مهندسی شده در برابر فشارهای زلزله نیز مقاوم خواهد بود
• برای نورگیری هر چه بیشتر ساختمان و کاهش هزینه های روشنایی عالی است مخصوصا مناطقی که تابش نور خورشید کم است
• کاربردپذیری بالایی دارد و می توان در هر شرایطی و برای ساختمان هایی که ساختارهای فلزی عمودی و افقی ندارند نیز استفاده نمود
معایب نمای اسپایدر
• کنترل دوره ای برای آب بندی
• تمیزسازی دشوار برخی از انواع نمای اسپایدر
• نیازمند تیم مهندسی و تجربه بالا از مرحله طراحی تا اجرا
• استفاده از شیشه های سکوریت و نشکن که هزینه ها را بالا می برد
روش های مختلف اجرای نمای اسپایدر
حتما می دانید که در نماکاری یکی از مراحل مهم، نورپردازی نمای ساختمان است که بسته به نوع متریال متفاوت خواهد بود. نمای شیشه ای اسپایدر به عنوان یکی از محبوب ترین نوع شیوه های نماکاری ساختمان های تجاری، اداری و مسکونی به روش های مختلف قابل اجراست که در ادامه بررسی می کنیم:
• روش Spider Pipe & Spider Truss:
در این روش مهمترین بخش سازه، لوله های فولادی ضد زنگ هستند که با توجه به وزن کلی سازه، ضخامت و قطر لوله ها در این روش تعیین می گردد.
• روش Spider Clamp:
در این شیوه و نحوه اجرای نمای اسپایدر، از بست های نگهدارنده شیشه و دسته های اسپایدر از جنس فولاد ضد زنگ کمک گرفته می شود. بخش نگهدارنده کابل دارد تا فشار کلی را به تکیه گاه اصلی منتقل کند.
• روش Glass Fitting:
این شیوه برای ساخت نمای شیشه ای بدون قاب استفاده می شود. نوع شیشه ها از نوع بسیار مقاوم، دو جداره لمینیتی، سه جداره یا سکوریت است. معمولا برای سقف هایی با ارتفاع 7 متر نیز مناسب است.
• روش Tension Rod & Tension Cable:
این روش اجرا ترکیبی بوده و از کابل و میله استفاده می کنند تا تحمل بار و وزن سازه بر روی دو بخش تقسیم شود. شیشه ها به کمک اتصالات یا کانکتورهای فولادی به هم وصل می شوند و ظاهری نتورک مانند یا شبکه ای به آن می دهند.
جمع بندی
سیستم نمای اسپایدر برای بازسازی و نوسازی ساختمان یا ساخت بناهای مسکونی، تجاری و اداری در انواع مختلف قابل اجراست. شیوه اجرای نمای اسپایدری بسته به عوامل مختلف قابل تغییر بوده و در هر روش از اتصالات و اجزای خاصی استفاده می شود. این نوع نماکاری با سبک مدرن تناسب کاملی دارد و در حال حاضر یکی از معروف ترین و پرکاربردترین نوع شیوه های اجرای نماست.
